อิมเอียกขัก หรือ อีพิมเพียม (herba epimedium brevicornum maxim) เป็นสมุนไพรจีนชนิดหนึ่ง มีฤทธิ์อุ่น รสหวาน กลิ่นฉุน ออกฤทธิ์ตามเส้นลมปราณของไตและตับ ส่วนที่นำมาใช้เป็นยาคือใบแห้งมาบดเป็นผง
อิมเอียกขัก มีสารประกอบทางเคมี เช่น Icariin เป็นสารออกฤทธิ์สำคัญของสมุนไพรชนิดนี้ เป็นฟลาโวนอยด์ (flavonoids) ซึ่งเป็นสารต้านอนุมูอิสระ มีคุณสมบัติเพิ่มสารไซคลิกจีเอ็มพี (Cyclic Guanosine Monophosphaste/cGMP) ซึ่งเป็นสารที่ทำให้เกิดการคลายตัวของกล้ามเนื้อเรียบ sinusoid ในองคชาต ทำให้องคชาตแข็งตัว และยับยั้งสาร PDE-5 (phsphodiesterase type 5) ในร่างกาย ซึ่งสาร cGMP จะถูกทำลายโดยเอ็นไซม์ PDE-5 จึงเกิดการอ่อนตัวขององคชาต ซึ่งเป็นกลไกที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ นอกจากนี้ยังช่วย ต้านอาการซึมเศร้า สารชนิดนี้สามารถยับยั้งการเจริญเติบโตของเนื้องอกและเส้นเลือดภายในเนื้องอกได้ ลดความหนืดของลิ่มเลือดในหลอดเลือด ซึ่งช่วยป้องกันภาวะอุดตันของเส้นเลือด อิมเอียกขักยังเป็นสมุนไพรจีนที่รู้จักกันดีว่ามีฤทธิ์เหมือนยาไวอาก้าเลยทีเดียว, สารฟลาโวนอยด์ เป็นสารต้านอนุมูลอิสระที่มีประสิทธิภาพสูงจำพวกไบโอฟลาโวนอยด์ สารนี้สามารถพบได้มากในผักและผลไม้ มีการศึกษาทางคลินิกพบว่า สารฟลาโวนอยด์สามารถยับยั้งการเจริญเติบโตของเนื้องอกและเส้นเลือดภายในเนื้องอก, สารโพลีแซคคาไรค์, กรดคลอโรจินิค, สารอัลคาลอยด์, สารเทอร์เพนนอยด์, กรดไขมัน และวิตามิน เป็นต้น
มีองค์ประกอบทางเคมีหลากหลาย ก็ไม่น่าแปลกใจที่อิมเอียกขักมีสรรพคุณทางยาสูง เช่น
- สรรพคุณบำรุงไต แก้อาการปวดร่างกายต่างๆ เช่น ปวดหลัง ปวดเอว ปวดเข่า
- ทำให้เลือดไหลเวียนดี เพราะช่วยขยายหลอดเลือด ป้องกันการเกิดลิ่มเลือด ลดภาวะเส้นเลือดในสมองอุดตัน
- สามารถขจัดเชื้อแบคทีเรียในร่างกายได้ รักษาระดับเม็ดเลือดขาว และเพิ่มและรักษาระดับ IL-2 เพื่อรักษาระดับภูมิคุ้มกันในร่างกาย
- เสริมไตหยาง ผู้ที่มีไตหยางพร่อง จะมีอาการอ่อนเพลีย ไม่สดชื่น หลั่งเร็ว ปัสสาวะบ่อยหรือกลั้นปัสสาวะไม่ได้ หลงลืม หย่อนสมรรถภาพทางเพศในผู้ชาย ปวดหลังส่วนล่างและหัวเขา อันเกิดมาจากไตผิดปกติ
- ควบคุมไม่ให้หยางของตับเพิ่มขึ้น ลดการปวดหลังส่วนล่าง วิงเวียนศีรษะ
- บรรเทาอาการรูมาตอยด์ (ข้ออักเสบเรื้อรัง) อาการปวดข้อ อาการเกร็งของกล้ามเนื้อและอาการชา แขนขาอ่อนแรง
- ช่วยไล่ลม ความเย็น ที่ทำให้มีอาการปวดหรือเกร็งมือและเท้า ปวดตามข้อ ลดอาการมึนงงเนื่องจากการไหลเวียนโลหิตไม่ดี
- ภาวะความดันโลหิตสูงในวัยหมอประจำเดือน
- จากการศึกษาในกลุ่มผู้หญิงที่หมดประจำเดือน เมื่อได้ทานอิมเอียกขัก ทำให้ระดับเอสโตเจนสูงขึ้นกว่าผู้หญิงที่ไม่ได้ทานฒ ยังช่วยแก้ไขอาการเลือดทางช่องคลอดในช่วงก่อนมีประจำเดือนมา และช่วยลดการตกขาว
- จากการศึกษาพบว่าสามารถช่วยให้องคชาตแข็งตัวได้ถึง 86% และเพิ่มสรรมภาพทางเพศในผู้ชาย โดยใช้อิมเอียกขักผสมกับสมุนไพรอีกหลายชนิด
- จากการศึกษาทางคลินิก พบว่าสามารถช่วยลดอาการ anginaและลดความดันโลหิต
- จากการศึกษาทางคลินิค ช่วยลดอาการของเม็ดเลือดขาวต่ำกว่าปกติ(leukopenia) ช่วยให้นอนหลับ ระบบย่อยดีขึ้น
- มีฤทธิ์ต้านอาการหืด หอบเรื้อรัง
นอกจากนี้อิมเอียกขักยังถูกนำไปใช้ร่วมกับสมุนไพรจีนชนิดอื่นๆ ในตำรับยาจีน เช่น ใช้ร่วมกับ เกากี้จี้ ,ตั่วจ้อ, โหงวบี้จี้ เขากวางอ่อน เป็นยาบำรุงไตและตับ ทำให้ระบบไหลเวียนของเหลวงในร่างกายมีความสมดุล , ใช้ร่วมกับ เนกกุ่ย, ซัวเอี๊ยะ. อี๋อี่ยิ่ง, เห็ดหลินจือ, แป๊ะตุ๊ก มีสรรพคุณเสริมสร้างสรรถภาพทางเพศของผู้ชาย แข็งตัวนาน ช่วยกระตุ้นการเพิ่มเซลล์ที่อยู่ในอวัยวะเพศชาย เป็นต้น
สมุนไพรจีนจะมีประโยชน์ ช่วยรักษาและบำบัดโรคภัยไข้เจ็บได้แล้ว แต่การใช้สมุนไพรควรพึ่งพาความรู้ของแพทย์ผู้มีความชำนาญด้านนี้โดยเฉพาะ เพราะสมุนไพรจีนบางชนิดไม่สามารถใช้ร่วมกับสมุนไพรจีนอีกชนิดได้ หรือบางชนิดไม่เหมาะกับผู้ป่วยบางโรค เป็นต้น นอกจากนี้ยังมีศาสตร์การแพทย์แผนจีนอื่นๆ เช่น การฝั่งเข็ม การครอบแก้ว การกดจุด เป็นทางเลือกให้แก่สนใจได้อีกคะ
